Het Diksmuids stadsbestuur heeft een lot documenten overgedragen aan andere archieven. Na onderzoek van deze documenten die uit de 15de tot de 20ste eeuw bleken te komen en die via een schenking in het Diksmuidse stadsarchief waren terechtgekomen, vond Diksmuide dat ze beter thuishoren in het stadsarchief van Roeselare en het West-Vlaamse Rijksarchief. Het gaat over 30 archiefbundels met documenten voor de Ambacht van Roeselare en over 30 archiefbundels met documenten voor het Rijksarchief in West-Vlaanderen.
De verwoesting van Diksmuide tijdens de Eerste Wereldoorlog liet een zware tol na op haar waardevol stadsarchief. Talloze historische documenten gingen toen verloren, terwijl anderen als souvenir door de frontsoldaten werden meegenomen. De huidige archieven beginnen dan ook pas vanaf de wederopbouwperiode, die van start ging in 1919.
Maar sinds de jaren 1920 is er wel een terugkeer van archiefstukken uit het ancien regime (1450-1800). En sinds 1998 heeft men ook heel wat historische documenten over Diksmuide opnieuw kunnen verwerven. Deze zijn voornamelijk afkomstig van families en particulieren met een betrokkenheid in het lokale administratief en politieke leven in het ancien regime en in de 19e eeuw. Deze documenten bevatten informatie over zowel het beheer van hun bezittingen als over de bestuurlijke verantwoordelijkheden die ze droegen binnen de stad. Deze volgens archivaris Chris Vandewalle unieke bron van informatie biedt inzicht in de historische werking van Diksmuides stadsinstellingen.
Maar binnen deze groep historische documenten bevond zich een lot dat weinig of geen verband had met Diksmuide. Uit nader onderzoek bleek verder dat deze documenten afkomstig waren uit de Ambacht van Roeselare en uit andere West-Vlaamse steden en parochies. Het werd dan ook volgens schepen van erfgoed Katleen Winne snel duidelijk dat deze archiefbundels als een waardevolle toevoeging aan de bestaande archiefreeksen van burgerlijke en kerkelijke instellingen, beter pasten in het archief van Roeselare en in het Rijksarchief van West-Vlaanderen. Deze bundels bevatten zowel gedrukte als handgeschreven documenten en bestrijken een tijdsbestek van de 15e tot en met de 20e eeuw.
De inhoud van deze documenten varieert van het beheer van onroerende goederen, financiën, processen en reglementen van diverse burgerlijke en kerkelijke instellingen. Kortom, een schat aan historische informatie die nieuwe kansen en inzichten biedt voor het lokaal historisch onderzoek in de regio Roeselare en West-Vlaanderen. (DLD)