Deze zomer wordt in Diksmuide de 100ste verjaardag van de IJzerbedevaart herdacht. De aanzet wordt gegeven met de tentoonstelling ‘Kijk door het verleden’ die deze zomer loopt op de weide van de IJzertoren. Daar zijn enkele sterke foto’s uit de geschiedenis van de IJzerbedevaart op transparant plexiglas te zien. De plexiplaten staan overigens op de plaats waar de originele foto werd genomen. Zo kunnen toeschouwers door de foto heen kijken en de link maken naar het heden. Begin september komt er dan in de toren een volwaardige tentoonstelling rond 100 jaar IJzerbedevaarten. Tijdens het weekend van 5 en 6 september wordt verder de 100ste verjaardag herdacht met een colloqium waarop Vlaams minister-president Jan Jambon zal spreken, een wandeltocht en de 93ste IJzerbedevaart die hierdoor dit jaar uitzonderlijk niet doorgaat op 11 november. En die IJzerbedevaart wordt geregisseerd door geboren Diksmuideling Sam Vanoverschelde, achterkleinzoon van Joe English, de kunstenaar die de ontwerper was van de heldenhuldezerkjes waaruit later het ontwerp van de IJzertoren groeide. Maar met de praktische uitwerking van de IJzerbedevaart zelf wordt nog even gewacht, gezien de mogelijke coronabeperkingen. Wel staat reeds vast dat er op zondag 6 september nog een epiloog komt met een herdenkingsmoment in Steenkerke waar het in 1920 allemaal begon voor de IJzerbedevaart.
Na de eerste wereldoorlog trokken tijdens het eerste weekend van september 1920 enkele honderden bedevaarders, voornamelijk studenten en oudstrijders, naar Steenkerke bij Veurne waar het grafmonument van Joe English werd ingewijd. Die hulde gaf aanleiding tot bezinning en strijdvaardigheid voor de Vlamingen die zich tijdens de oorlog in de loopgraven miskend voelden. Daar werd dan ook de wens uitgesproken om elk jaar samen te komen … de Bedevaart naar de Graven van de IJzer, later verkort tot IJzerbedevaart, was geboren. Na Steenstrate (1921), Westvleteren (1922) en Oeren (1923) kwamen de bedevaarders in 1924 voor het eerst naar Diksmuide. In Kaaskerke had het comité een stuk grond kunnen kopen om er de heldenhuldezerkjes te verzamelen rond een indrukwekkend kruis. En dat kruis, de latere eerste IJzertoren, zou uiteindelijk in 1930 ingehuldigd worden tijdens de elfde IJzerbedevaart in aanwezigheid van een record aantal bedevaarders.
In de 100-jarige geschiedenis van de IJzerbedevaart is deze manifestatie wel veel meer geworden dan een bedevaart naar de Graven van de IJzer, steeds luider klonk er immers vanop de weide aan de IJzertoren ook een Vlaamse boodschap richting politiek Brussel, een boodschap die gedragen werd door de jaarlijks terugkerende tienduizenden bedevaarders. Viert men overigens dit jaar 100 jaar IJzerbedevaart, toch is men nog maar toe aan de 93ste editie. De edities tijdens de tweede wereldoorlog telden immers officieel niet mee en de bedevaarten van 1945 en 1947, na de dynamitering in 1946 van de eerste toren, gingen niet door.
Maar 100 jaar na die eerste IJzerbedevaart, is intussen van die massa bedevaarders, die er ook nog waren in jaren zestig en zeventig, al lang geen sprake meer. Belangrijk daarbij was 1996 toen tijdens de bedevaart Vlaams Belang-aanhangers het podium bestormden. Zo kwam er een breuk met de meer radicale flamiganten die later een eigen bedevaart, de IJzerwake, zouden houden bij het standbeeld van de Gebroeders van Raemdonck in Steenstrate. De IJzerbedevaart zelf verengde intussen tot een randgebeuren bij de 11 november-viering waarvoor vorig jaar nog slechts een honderdtal bedevaarders afzakten naar de IJzertoren. Het Museum aan de IJzer in de IJzertoren trekt daarentegen wel nog jaarlijks zowat 60.000 bezoekers.
Naar aanleiding van 100 jaar IJzerbedevaarten wordt ook nog een ontwerpwedstrijd voor vlaggen georganiseerd. Met deze wedstrijd ‘Vlaggen voor vrede’ willen de organisatoren ook 100 unieke vlaggen laten wapperen op het domein van de IJzertoren. Men doet dan ook oproep om een creatieve vlag van 2 meter bij 2 meter te ontwerpen. Uit alle inzendingen zal een ultieme winnaar gekozen worden die een weekendje Westhoek voor vier personen zal krijgen. Voor info en deelname kan men terecht op www.100jaarijzerbedevaarten.be.
Diksmuidelingen kunnen de zomertentoonstelling op de bedevaartweide gratis bezoeken, net zoals het Museum van de IJzer dat ook opnieuw dagelijks open is en te bezoeken is bij voorkeur via reservatie via www.aandeijzer.be. (DLD)
foto Patrick Vercruysse : Een heldenhuldezerkje op het militair kerkhof van Steenkerke waar het 100 jaar terug voor de IJzerbedevaart begon
