’t Manneke uit de Mane is eventjes verdwenen uit het straatbeeld, of beter gezegd het marktbeeld.  Al zal menig opmerkzame Diksmuideling hem al gezien hebben op zijn tijdelijk verblijf op het Schoolplein.  Maar ’t Manneke, de verpersoonlijking van de gelijknamige Westvlaamse ridderorde, is nu toch eventjes teruggekeerd naar “zijn” Grote Markt.  En daar had hij een goede reden voor.  Want hij kwam, samen met enkele leden van zijn Berek, zeg maar het bestuur van de ridderorde, gepakt met 20 grote dozen naar het stadhuis.  Zijn bestuur had immers beslist om het archief van de ridderorde naar Diksmuide te brengen.  Dat gebeurde woensdag tijdens een officiële plechtigheid op het stadhuis waar de delegatie werd ontvangen door burgemeester Lies Laridon en schepen voor erfgoed Karline Ramboer.

De geschiedenis van ’t Manneke uit de Mane gaat terug tot het einde van de 19de eeuw. De Vlaamse bewustwording ging toen gepaard met een grote belangstelling voor de Vlaamse taal en letterkunde. Maar Vlaamsgezinde priester-leraars en studenten werden toen op zeker ogenblik wel met een scheef oog bekeken. In die context werd De Swighenden Ede, een ‘geheim’ genootschap van (West-)Vlaamsgezinden opgericht. Zij waren het die beslisten om in 1881 een volksalmanak uit te geven onder de naam van ’t Manneke uit de Mane. Toch verscheen ze niet ononderbroken, ook de almanak maakte enkele crisisperiodes door.  Maar in 1964 kwam er een doorstart onder impuls van de Roeselaarse schrijver Willem Denys en enkele vrienden. En sindsdien verschijnt de almanak – boordevol West-Vlaamse humor, volgeschreven door de geestigste West-Vlaamse pennen – ononderbroken. De editie 2018 is intussen al de 96ste.
In 1964 werd ook de ridderorde van ’t Manneke uit de Mane in het leven geroepen. Daarin worden elk jaar verdienstelijke West-Vlamingen opgenomen. Dat gebeurt ieder jaar tijdens twee bijeenkomsten of ridderzittingen.  De herfstzittingen hebben sinds 1973 plaats in Diksmuide, voorheen was dat in Lo.  De eerste jaren werd het ridderlijk gezelschap daarvoor ontvangen op het stadhuis, later ging dit door in het ruimere CC Kruispunt.  De jaarlijkse lentezittingen worden telkens in een andere West-Vlaamse gemeente of stad gehouden.
Vindt deze ridderorde zijn weg al naar het brede publiek met zijn almanak, uiteindelijk kreeg het ook een gezicht in 1978 toen het Manneke in zijn gouden jas op zijn dito maan verscheen op de Diksmuidse Grote Markt.  Sindsdien heeft het al een paar keer moeten verhuizen en straks, bij zijn terugkeer nadat hij tijdens de marktwerken een tijdelijke verblijf kreeg op het Schoolplein, krijgt hij opnieuw een andere plaats.  Kreeg de Grote Markt een opfrissing, ook het Manneke zal vooraleer terug te keren nog een beurt krijgen zodat hij straks opnieuw kan stralen op zijn maan.
Deze Westvlaamse ridderorde kan sinds 1881 bogen op een rijke geschiedenis van 137 jaar.  Ze beschikt dan ook over een mooi archief, al is het vooral de laatste halve eeuw die goed gedocumenteerd is.  Vorig jaar besliste men binnen de orde om aan de toekomst van het archief te denken en zo kwam de orde uit bij het archief van Diksmuide, de stad waarmee ’t Manneke de nauwste banden heeft. Het Diksmuids stadsbestuur en haar stadsarchivaris Chris Vandewalle verklaarden zich bereid om dit archief te aanvaarden.  In zijn nieuw verblijf in de kelders van het vernieuwde stadhuis kan de archivaris en zijn team het archief van het Manneke, dat bestaat uit 20 archiefdozen, verder op een professionele manier inventariseren en bewaren. Na de afwerking van de archivering zal het archief van ’t Manneke door geïnteresseerden ter plaatse kunnen worden geraadpleegd. (DLD)