Op de eerste verdieping van de IJzertoren loopt sinds zaterdag de tentoonstelling “Mystisch Landschap” waarin Sam Vanoverschelde, die zijn kinderjaren in Diksmuide doorbracht, in de voetsporen treedt van zijn overgrootvader Joe English. Kunstenaar Joe English, die begraven ligt in de crypte van de eerste IJzertoren, ontwierp destijds de heldenhuldezerkjes met het symbolisch AVV-VVK-kruis. Op zijn beurt zouden deze zerkjes de ontwerpers van de IJzertoren inspireren. Legde zijn overgrootvader en kunstenaar Joe English met potlood en borstel het beeld van 100 jaar geleden vast, ook zijn achterkleinzoon presenteert nu met foto’s een hedendaagse blik op datzelfde Vlaanderen van 100 jaar later.
Op vandaag leven we in een beeldcultuur, zo stelde voorzitter van de VZW Aan de IJzer Paul de Belder op de opening van de tentoonstelling. Foto’s van de oorlog in Vietnam, van de vluchtelingen van vandaag of de opstand op het Tiananmenplein in Peking blijven langer op het netvlies dan vele teksten bereiken. Ook Joe English wist als kunstenaar 100 jaar terug al dat het beeld belangrijk was om zo verhalen te visualiseren die de boodschap kunnen overbrengen.
Joe English, die weliswaar de Britse nationaliteit had maar woonachtig was in Brugge, maakte toch deel uit van het Belgisch leger. Zo kon hij zijn studiekosten aan de kunstacademie goedkoper maken. Maar toen kwam de eerste wereldoorlog. Hij zou vanuit Antwerpen de terugtocht van het Belgisch leger naar de Westhoek volgen. En het is die terugtocht die zijn achterkleinzoon Sam Vanoverschelde nu heeft overgedaan.
Gewapend met zijn fototoestel heeft Sam Vanoverschelde die opgroeide in de woning van kinderboetiek De Ooievaar in de Admiraal Ronarchstraat waar zijn moeder Co English nog woonachtig is, de tocht van zijn overgrootvader enkele malen overgedaan. Hij wilde datzelfde landschap van 100 jaar geleden in een hedendaagse context plaatsen. Volgens Sam heeft die tocht heel wat research gevraagd, maar het was de moeite waard. Het liet hem toe nieuw werk te maken, een hedendaagse blik te geven op het landschap dat Vlaanderen 100 jaar later is geworden. Toch is het geen historische overzichtstentoonstelling geworden, voor Sam was zijn artistieke vrijheid minstens even belangrijk. Daarbij probeerde hij ook het gewicht van de geschiedenis af te werpen maar of dat gelukt is, op deze vraag heeft hij nog niet het antwoord.
Als ‘artist in residence’ maakte Sam Vanoverschelde, die hiervoor tijdelijk zijn stek in Brussel wisselde voor een verblijf in Diksmuide, de opbouw van de tentoonstelling Mystisch Landschap mee. Op amper 100 meter van het graf van Joe English zelf die 99 jaar geleden, op 31 augustus 1918 overleed aan de gevolgen van een gesprongen appendix. Maar de kunstgenen van Joe English zijn niet dood, ze leven verder in zijn achterkleinzoon Sam. Dat wordt alvast bewezen in Mystisch Landschap. Deze tentoonstelling is nog te bezoeken tot 30 december op de eerste verdieping van het Museum aan de IJzer in de IJzertoren.(DLD)